Sigurður Pálsson, rithöfundur og leikskáld, er látinn 69 ára að aldri

Sigurður Pálsson fæddist 30. júlí 1948 á Skinnastað í Norður-Þingeyjarsýslu, lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík, stundaði frönskunám í Toulouse og París í Frakklandi og nam leikhúsfræði og bókmenntir við Sorbonne háskóla. Þá lauk hann einnig námi í kvikmyndaleikstjórn. Hann skrifaði jöfnum höndum ljóð og sögur en varð einnig atkvæðamikið leikskáld og eftir hann liggja m.a. verkin Hlaupvídd sex, Miðjarðarför, Hótel Þingvellir, Tattú, Edith Piaf, Einhver í dyrunum og Utan gátta sem sett var upp í Þjóðleikhúsinu 2008 en fyrir það hlaut hann Grímuverðlaunin sem Leikskáld ársins – var það jafnframt síðasta verkið sem sett var upp eftir hann.

Hér fylgja brot úr viðtali við Sigurð eftir Magnús Þór Þorbergsson sem birtist í leikskrá að verki hans Einhver í dyrunum, sviðsett í Borgarleikhúsinu árið 2001.

Leikskáld= skáld + verkfræðingur

-Ætli öll leikskáld séu ekki búin til úr þessu tvennu, skáldi og verkfræðingi. Dramatúrgurinn í mér er eins konar verkfræðingur eða skipuleggjandi verksins. Í fyrstu leyfi ég skáldinu að flæða eins og mögulegt er og satt að segja kemst ég ekkert af stað fyrr en ég sendi verkfræðinginn undir þiljur og leyfi skáldinu að stýra skipinu út á reginhaf. Þegar skáldið getur ekki gefið upp neina staðarákvörðun á þessu hafi þá leyfi ég dramatúrginum að reikna út hvernig hægt væri að koma skipinu í heila höfn. Kannski ekki þá höfn sem skáldið hafði hugsað sér en höfn samt…

-Leikrit er texti í biðstöðu. Texti sem bíður eftir leiksýningu og er ætlað að vera undirstaða leiksýningar. Þetta eru mjög skringilegir eiginleikar sem eru gjörólíkir t.d. ljóðabók eða skáldsögu, þar sem maður gengur endanlega frá verkinu…

-Ég held að leikhúsið hljóti að einbeita sér að því sem skapar því sérstöðu gagnvart öðrum miðlum leikins efnis, t.d. sjónvarpi, kvikmyndum o.s.frv. Leiksögur sem byggja á einfaldri eftirlíkingu á raunveruleikanum eiga t.d. oft betur heima í sjónvarpi. Staðreyndin er sú að kannski erum við einangraðri hér á landi en við höldum. Það er alltaf verið að tala um grósku, þennan gríðarlega fjölda leiksýninga, endalaust miðað við höfðatölu. Að stórum hluta er þetta því miður ekkert annað en óþolandi sjálfumgleði og barnaskapur. Raunveruleg gróska er ekki magn heldur gæði. Magnhyggjan er alls staðar komin í öndvegi. Hinn eini mælikvarði á hugverk er hins vegar gæði…

-Hættum að leita að töfralausnum. Svo sem eins og dauðaleitinni að fullskapaða leikritahöfundinum, unga fullskapaða leikritahöfundinum. Leikrit er það listform sem menn ná yfirleitt síðast tökum á því það er á margan hátt erfiðasta form skáldskapar. Menn ná oft góðum tökum á ljóðinu um tvítugt og skáldsögunni um þrítugt, en menn eru alltaf komnir um eða yfir fertugt þegar þeir fara að skrifa leikrit að einhverju viti. Við verðum að finna farveg fyrir tilraunir, ekki bara í ritun heldur einnig í sviðsetningu. Það verður engin þróun í leikritun án þess að til komi sviðsetning, það nægir engan veginn að afgreiða leikritið með leiklestri. Þróunarstarf verður að vinna. Tilraunastofa leikhúss getur hvergi verið nema í leikhúsi. Og það þarf að rækta leikritahöfunda, þ.e. skáld sem eru verkfræðingar og verkfræðinga sem eru skáld…

-Leikhús er heillandi, þegar best lætur. Mér finnst mjög forvitnilegt að rannsaka í hverju þessir töfrar eru fólgnir. En leikhúsið er ekki alltaf heillandi, leikhúsið er stundum ömurlegt og hvergi er þjáning eins óbærileg og í leikhússal þegar manni leiðist (bók getur maður lagt frá sér). En hvergi er nokkur listræn upplifun jafn djúpgefandi og töfrandi og í þessum sama leikhússal þegar vel tekst til. Að átta sig á þessu listformi finnst mér alltaf jafn spennandi…

Starfsfólk Borgarleikhússins vottar Kristínu Jóhannesdóttur og öðrum aðstandendum innilega samúð.